Kæru skólasystkin!

"Áleiðis" er einfaldlega að halda áfram, að komast áfram, að miða áfram, að líða áfram, að þokast áfram .............! Þannig fer tíminn áfram með okkur í öllu; nema stundum getur líðan verið óbreytt og samningaumræður um laun geta farið (og fara oftast) í algjöra kyrrstöðu. Okkur hefur hins vegar miðað áleiðis eða áfram inn í haustið sem skall á með þvílíkum hvassviðris og kulda lægðum að það hálfa hefði verið nóg. En þar sem við tökum öllum hlutum með stæl, þá er ekkert verið að valsa með einhverjar smálægðir, heldur bara alvöru lægðir. Það fyndna er, að ef rólegheit eru í pótlitíkinni, þá tekur fólk meira eftir veðursviptingum og öfugt. Í þetta sinn snerust hausthlutirnir (allavega á mínum vinnustað) um launakjör og berjatínslu. Hvorutveggja bar brátt að og lauk einnig mjög skjótt.  Það fer ekki lengur leynt hvað fólki finnst um lífið og tilveruna og er greinilegt að efnahagskreppan hefur breytt lífssýn fólks til þess að meta sjálft sig, fjölskyldu sína og vini að meiri verðleikum en áður. Það er óhætt að fullyrða að það sé einn af jákvæðum þáttum "kreppunnar". 

Í dag hafa sumir borið betur úr bítum og aðrir síður eða ekki. Stöðuna verður hver og einn að meta fyrir sig og sína og fá eða leita lausna sem til eru í sérhverju tilviki. Oft geta kringumstæður litið vonlausar út og lausnir engar í augsýn, en tíminn liður  og við þurfum að halda áfram og áleiðis að marki sem er nauðsynlegt í öllum tilvikum. Á vinnustaðnum mín kom lausn inn í umrædda kjarabót með afturköllun á launatilboði og berjatínslunni lauk með fyrsta næturfrostinu og þannig hélt starfið áleiðis ......

Með haustinu kemur einnig myrkrið sem lætur okkur upplifa að tíminn líði hægar og geri þannig leiðinlega hluti erfiðari úrlausnar. Í slíkum kringumstæðum hefur skólasystir okkar séra Agnes bent okkur á að taka fram bænir sem flest okkar hafa lært í "föðurhúsum" og ef ekki, þá veit ég að hún myndi fúslega hjálpa okkur til að kynnast þeim betur og læra að nota þær eins og hún hefur gert með þeim árangri að hún hefur komist vel áleiðis ........

Á unglingsárum okkar viljum við að tíminn líði hraðar, án þess að vita í raun hvað það þýðir annað en að við verðum fyrr fullorðin og fáum þá að gera "allt mögulegt"! Ég er sannfærður um að við höfum öll fundið fyrir þeim tímamótum að vilja hægja á klukkunni, því allt í einu snýst hún einfaldlega of hratt. Ég stend mig að því sérstaklega núna að hreinlega stoppa tímann. Það gerist með því að setja armbandsúrið í vasann, stoppa tikkið í verkjaraklukkunni með því að taka út batteríið, slökkva á sjónvarpinu áður en fréttir byrja ogsetja fréttablaðið ólesið í bunka. Engu að síður ber tíminn okkur áfram og áleiðis .........

Kæru skólasystkin. Hvort sem við viljum, þá heldur tíminn alltaf áleiðis, óháð því hvernig við reynum að sporna við honum. Ég vil því hvetja ykkur til þess að vera frekar vakandi en sofandi og full tilhlökkunar í stað kvíða fyrir tilgangi tilveru okkar sem í öllum tilvikum mun þjóna ávkeðunum tilgangi og koma lífinu áleiðis ...........
Orðum mínum til stuðnings vitna ég í ljóð Hannesar Péturssonar, "Áleiðis"!

Haustkvöld. Langvegir.
Ljósafjöld sveitanna slokknuð
og allt þagnað
nema einn lækur
einn hestur sem þræðir
beinan stíg
og ber mig í dimmunni
yfir heiðalönd feðra minna
til fjarlægs staðar.

Engu þarf að kvíða.
Nú kular úr opnum skörðum
og lækurinn hljóðnar
í lautunum mér að baki.
Engu þarf að kvíða
klárinn fetar sinn veg
stefnir inn í nóttina
með stjörnu í enni.

Kæru skólasystkin!

......., en til hvers eru haustin? - muniði hvað það var alltaf mikið stúss og at á þessum tíma og er kannski enn, en öðru vísi? Ég man það kannski sérstaklega vel, því mér varð svo illt í bakinu af þessu öllu saman; taka upp kartöflurnar, þvo þær og ganga frá; tína berin og hreinsa; svíða kindahausana, saga þá, hreinsa út heilann, pakka í Moggablað og fara með í frystihólfið. Frystiklefinn var líka ógnvekjandi - hvað ef hurðin skellur í lás og ég inni ?? Það var miklu skemmtilegra að smala og draga í dilka og hugsunin náði ekki lengra ....... !

Ég veit ekki hvort þar var flutningurinn að heiman og þar með breyttir siðir og venjur eða leiðinlegar minningar sem gerðu að þessum hlutum var ekki viðhaldið eða vaktir til lífs þegar aðstæður leyfðu það aftur. Mögulega hafa þjóðfélagsaðstæður þar eitthvað að segja og kannski minnkuð þörf eða hvöt til að draga björg í bú. Minningarnar tengjast allavega bara endalausum annatíma.

Nýlega gafst mér tækifæri til að fara á mínar fyrstu gæsaveiðar og síðar einnig á rjúpu. Ég furðaði mig á hvað allir voru spenntir eftir afrakstrinum og ekki síður að fá fyrsta smakkið; voru þetta kannski bara eðlileg viðbrögð við þeirri viðleitni að búa sig undir veturinn með nægum mat eða ....? Það reyndist því auðsótt að fá leyfi til að fara einnig í smölun til að endurgreiða veiðiréttindin.

Þarna gafst góður tími til að aftengjast borgarþysinu og stilla inn á "móðir líf". Hlaupandi á heiðinni (Tröllatungu), hóandi og geltandi, rákum við kindur og lömb til byggða og í tún sem var endastöð lífs þeirra. Sama var uppi á teningunum þegar við földum okkur í skurði, með gargandi flautu til að lokka gæsina í tún sem einnig var endastöð lífs þeirra. Allt í einu spyr maður sig: "er þetta bara eðlilegur gangur lífsins, var þetta löngu ákveðið eða var þetta ákveðið hér og nú"? Eitt er víst að lífið og dagurinn er raunveruleikinn, sem hvorutveggja tekur sinn enda.

Kæru skólasystkin. Tíminn líður stöðugt, í fyrstu allt of hægt en síðan allt of hratt. Öllum okkar er ætlað ákveðið hlutverk og vil ég hvetja hvert og eitt okkar 1954-inga til að sýna það og sanna að við stöndum okkar "plikt" í því hlutverki sem við höfum verið sett til að sinna! Orðum mínum til stuðnings vil ég af þessu tilefni vitna í ljóð Tómasar Guðmundssonar, "Sjá, dagarnir líða".

Sjá, dagarnir líða, í leiðslu vér hlustum
á laufið, sem hrynur um aldanna skóg
og leggst yfir stofnana sterku,
sem stormur og dauði til jarðar sló.
En þó að þeim visni hvert bjarkarblað
þá blómgast oss önnur í þeirra stað.
Því áfram skal haldið og aldrei þagnar
hin eilífa hrynjandi lífsins,
sem ymur um aldanna skóg.

Við hverfula daga mörg blekking oss bindur.
Þó býr oss í hjörtum sú eilífðarþrá,
er leitar sér hljóðs og rís hærra
en heimsdýrð og jarðneskar óskir ná.
Hún stefnir frá glötun og harmi heim,
og hvort skjal hið dauðlega miklast þeim,
sem leita handan við hrun og myrkur
þess himins, sem vakir og kallar
í aldanna eilífu þrá?

Sjá, laufið hrynur, en lífið er eilíft.
Lát lindirnar hníga í dimman sjó.
Því eitt sinn vor kynslíð skal eignast
í aldanna skóg sitt bergmál þó.
Ó, megi það hljóma sem heilagt ljóð,
er himninum blessar vort land og þjóð
og nýrri og fegurri veröld vísar
á veg hinna eilífu stjarna,
er skín yfir aldanna skóg.