Kæru skólasystkin!

Kæru skólasystkin!

Kæru skólasystkin!

Kæru skólasystkin!

Kæru skólasystkin!

Kæru skólasystin!

Kæru skólasystkin!

Kæru skólasystkin!

Kæru skólasystkin!

Hvað er það fyrsta sem þig viljið sjá eða athuga þegar þið kveikið á tölvunni eða símanum á morgnana? Ég t.d. opnaði alltaf fyrst inn á póstinn (og núna einnig facebókina), síðan inn á heimasíðuna okkar þar sem ég ræsi tengilinn "Vefmyndavélar á Vestfjörðum". Fyrir mig er þetta eins og í gamla daga að kíkja út um eldhúsgluggann á Engjaveginum á morgnana, horfa upp í Eyrarfjallið - á Gleiðahjallann og taka veðrið eða púlsinn á tilverunni. Undir þessum tengli eru fjórar "lifandi" myndavélar sem sýna Ísafjörð frá mismunandi sjónarhornum; ein myndavél sem horfir út Dýrafjörðinn frá Höfða og ein myndavél sem horfir yfir Bíldudal og út á Arnarfjörðinn í átt að Hrafnseyri.

Ég sat einn sunnudagsmorguninn og naut þess að horfa á uppáhalds myndavélina mína sem er frá Orkubúinu á höfninni og sýnir Eyrarfjallið alveg yfir topp. Ég var að tauta við sjálfan mig: "hvar slær hjarta þitt", þegar barnabarnið sem stóð við hliðina á mér sagði: "hérna afi" og benti vinstra megin á brjóst sér. Ég var nú eiginlega á allt annarri bylgjulengd og var að spá í af hverju þessi sýn á bæinn minn væri mér hjartfólgnari en aðrar. Af einhverjum ástæðum höfðar hún dýpra til mín en hinar og ég held að það sé nándin við fjallið, klettana og himinninn sem "kveikir í mér"!. Þannig sé ég fyrir mér að uppáhaldsvél Einars sé á Menntaskólaþakinu og sýnir honum alla bátana í höfninni, Didda uppáhaldsvél er sú sem sýnir Pollinn og inn í fjörð og Gísla uppáhaldsvél er sú sem sýnir honum Silfurtorgið. Ef þetta "kveikir" ekki nægilega í ykkur, þá finnið þið aragrúa myndavéla undir tenglinum "Vegasjáin", en þar er hægt að skoða allt landið frá flestum sjónarhornum.

Af hverju ættu einhverjar myndavélar svo sem að "kveikja í" okkur eða vekja upp einhverjar tilfinningar. Myndir eru í raun órjúfanlegur hluti af tilveru okkar og tjáningu. Hver man ekki eftir fyrstu kassavélinni og síðan ferkantaða flasskubbinum. Ég er viss um að eitthvert okkar lumar á mynd frá þeim tíma sem geymd er í umslagi í náttborðsskúffunni, undir koddanum eða innrammaða upp á vegg - ef allir mega sjá hana. Við höfum verið misiðin eða áhugasöm eða hvað það nú heitir við að taka og varðveita myndir á því formi sem verið hefur í gildi hverju sinni. Til einhvers eru þessar myndir teknar og oftast er það til að varðveita dýrmæt augnablik bæði til góðs eða til stríðni. Þannig urðu svokallaðar heimasíður til - þetta var hreinlega eitt form myndageymslu til að geta á auðveldan hátt skoðað og sýnt öðrum í stað þess að láta minningarnar grafast niður og gleymast í albúmum og vindlakössum.

Þannig kom að okkur að gera eins og hinir og heimasíðan "Ísfirskir bæjarpúkar 1954" var stofnuð. Mér þykir þessi síða gífurlega dýrmæt fyrir þær sakir að "hún erum við" og við erum ekki hver sem er. Við erum með innbyrðis skyld fjallagen sem sköpuðu okkur til að fæðast árið 1954, en það gerði okkur að einstökum krökkum sem fengu að alast upp saman, leika saman og ganga saman í skólann og gera okkur að þeim einstaklingum sem við erum í dag. Ef hvert og eitt okkar lítur í kringum sig og einnig í baksýnisspegilinn þá finns ekki sá árgangur á Íslandi og þó víðar væri leitað sem er bundinn eins sterkum tengslum og við. En eins og tæknin flýgur áfram þá drögumst við með hvort sem við viljum eða ekki. Þannig hefur "nýjabrumið" yfirgefið heimasíðurnar og nýrri miðlar eins "Facebook", "Twitter", "Instagram", "Snabchat" og fleira tekið við "að taka púlsinn á tilverunni".

Ég veit að fleirum en mér þykir vænt um heimasíðuna okkar. En þrátt fyrir að vera einstök og samheldin, þá verður ekki horft framhjá þeirri staðreynd í dag að fleiri opna örugglega frekar inn á facebókina sína fyrst á morgnana heldur en að skoða vefmyndavélarnar á Ísafirði eða Moggann. Það var einfaldlega af þeirri ástæðu að ég stökk á það um daginn að stofan einnig slíka síðu fyrir "fjölskylduna" okkar. Eins og fram kemur á síðunni er tilgangurinn: "að opna spjallrás" fyrir okkur á meðan að heimasíðan stendur ennþá keik eins og ísjaki í hafinu og varðveitir áfram undirstöður ákveðins fróðleiks og söguþráð í tali og myndum um okkur.


Kæru skólasystkin. Með stofnun facebókar síðu okkar er ég á engan hátt að yfirgefa heimasíðuna, heldur frekar að þjappa okkur ennþá betur saman með "nútímalegum" samskiptahætti, til þess að "taka púlsinn á tilverunni". Texta mínum til stuðnings ætla ég að vitna í kvæði úr Hávamálum:

Ungur var ég forðum
fór ég einn saman,
þá varð ég villur vega;
auðigur þóttumk,
er ég annan fann,
maður er manns gaman.

Hrörnar þöll,
sú er stendur þorpi á,
hlýr-at henni börkur né barr.
Svo er maður,
sá er manngi ann.
Hvað skal hann lengi lifa?

Hjarðir það vitu,
nær þær heim skulu,
og ganga þá af grasi;
en ósvinnur maður
kann ævagi,
síns um mál maga.

Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama.
Eg veit einn,
að aldrei deyr;
dómur um dauðan hvern.

Kæru skólasystkin!

Gleðilegt sumar og takk fyrir veturinn. Já - í desember sögðum við gleðileg jól og strax eftir áramótin byrjuðum við á pælingunni "hvað boðar nýárs blessuð sól"; Matthías Jochumsson sagði að hún boðaði náttúrunnar jól eða allt sem væri hlýtt og notalegt og færi vel í skapið á okkur. Mér finnst ég ekki þurfa að hugsa mig mikið um til að sjá að á Íslandinu okkar já og í heiminum öllum hefur nánast allt verið á hvolfi, hvort sem það er veður, líf eða pólitík. Lítum því okkur bara nær .....

Á íslenska sumardaginn fyrsta, þá var ennþá vetur á Íslandi. Það er hreint ótrúlegt hvað það er auðvelt að láta þetta veður fara í pirrurnar á sér, þó það sé algjörlega utandyra. Ég fór þó út á tröppur snemma morguns til að lykta af því, en vá - það var sko ekki hundi út sigandi, nema fyrir þá sem verða að pissa þeim megin dyranna. En dagatalið er örugglega rétt og við ætlum ekki að breyta klukkunni þó allir aðrir geri það, þannig að það er í raun ekkert annað í stöðunni en að fara í Max eða 99°Norður gallann og láta sig hafa það - við erum jú algjörir 1954 stálbítar.

Það vantaði þó slatta í hópinn þegar kom að síðasta Sólarkaffi sem er einn af aðal hittingarmöguleikum okkar. Ég geri mér fyllilega grein fyrir að mörgum okkar finnst of snemmt að hitta aldraða einstaklinga að vestan, en það kemur nú hægt og sígandi að því að við komumst á þeirra tímaskeið. Þá má segja það galla á samkomunni að hún sé alltaf á suðvestur horninu, en síðast þegar ég fór landleiðina tók ég eftir því að vegurinn er mjög svipaður í báðar áttirnar; alltaf þó þrengri fjallmegin, því þeir sem aka sjávarmegin (útlendingar) eru alltaf innar á veginum þannig að hinu megin (suður) verður þrengra. Við verðum því að halda áfram að hvetja okkur til hittings, því þeir sem ná því eða geta í hvert sinn, geta happað hrósi í tíma og ótíma.

Myndir (gamlar sem nýjar) og myndatökurnar okkar verðum við líka að að huga að. Ég er sannfærður um að nóg er til af myndunum; vandamálið virðist vera að ná þeim út úr símunum. Ég er líka nokkuð viss um að flestir símanna okkar í dag eru með innbyggðan tölvupóst, þannig að með einu tölvupóstfangi og mynd í viðhengi er málinu reddað og vandamálið dautt. Eins og þið hafið séð fór ég hjáleið til að fá myndir af Sólarkaffinu og leitaði á náðir Spessa. Þannig verður það líklegast í auknum mæli að við notum "rafrænar leitarvélar" til að finna hvert annað og vera þannig í návist á svokölluðum nútíma samfélagsmiðlum - það hlítur að heita rafmagnaður hittingur.

Kæru skólasystkin. Að öllu gamni slepptu, þá er sumarið komið á Íslandi. Því fylgir hærra hitastig, meiri útivera og garðvinna, meiri ferðalög og samvera fjölskyldna og ættingja. Ég vil brýna okkur á að nota tímann - hann líður svo ótrúlega hratt; njótið hverrar mínútu og augnabliks í bæði samveru og til jákvæðra hugleiðinga. Það er ótrúlega auðvelt að senda smá skilaboð á SMS eða með tölvupósti eða Twitter eða hvað sem þið notið með svokallaðri "augnabliksmynd" sem gæti glatt eða kætt aðra en okkur sjálf á þessari einstöku stund sem okkur finnst ástæða til að taka mynd af fyrir "okkur sjálf"! Orðum mínum til stuðnings ætla ég að vitna í kvæði Hannesar Péturssonar, "Bezt eru vorin".

Bezt eru vorin, ekkert elska ég heitar.
Úr útlegð þyrpast syngjandi vötn
og litir sem mora í holtum og hlýjum drögum

Þá verða dýrin að lifandi hluta landsins;
lambféð á gljúpu túni, ernir á heiðum
svanir á engi, hrafnar í blautum högum
hneggjandi stóð sem öslar mýrarsund
tekur á rás og þýtur, bylgjast í breiðum .....

Bezt eru vorin. Þau tylla sér niður um stund
í líki bjartrar stúlku á skínandi ský
með skæri og nál og byrja hljóðlát að sauma
í hvíta dali ást sína og alla drauma.
Ofan af glampandi sólinni vinda þau bandið!
Og skorti liti, hengja þau beint frá himnum
hvelfingar regnbogannna
rekja þar sundur rautt og blátt og grænt
raða því upp á nýtt og sauma í landið.

Kæru skólasystkin!

Okkur hefur verið tíðrætt um veðrið í vetur. Ég undraðist síðast af hverju við værum að fjargviðrast út af þessum umhleypingum sem við erum alin upp í og eigum að líta á sem sjálfsagðan hlut að vetri til. Eftir á að hyggja er okkur smá vorkun, því vetrarveðrið eins og við þekktum það var ekki eins síbreytilegt og óáreiðanlegt og núna - það hreinlega slær í og úr nánast sömu mínútuna milli snjókomu og rigningar, logns og hvirfilvinds. Það er þrennt sem stendur upp úr: við erum örugglega búin að gleyma veðrinu "okkar", sem var alls ekkert gott þegar ofan í það er gáð; það eru búnar að vera ákveðnar mynsturbreytingar á veðurfarinu sem við erum óvön og í þriðja lagi er upplýsingatæknin orðin slík að það er nánast hægt að lesa af tölvunni klukkan hvað við eigum að forða okkur í skjól eða fækka fötum fyrir í sólina.

En auðvitað hefur þessi ótíð eða óáreiðanleiki í veðrinu áhrif á allt og alla, þegar hlutirnir eru orðnir svona skipulagðir eins og allt í dag. Það er hreint ótrúlegt að það sé ekkert hægt að gera nema tölvan sé i lagi og við í netsambandi. Það er kannski þess vegna sem veðrið pirrar okkur - við náum ekki böndum á það í tölvunni. En einmitt þá hjálpar tæknin okkur að finna hvar það er betra en hér eða eins og við kjósum helzt að hafa það og þá getum við hreinlega flúið þangað með flugvélum sem við hingað til höfum treyst 100% á að skili okkur á draumastaðinn. Já, draumastaður okkur getur verið ólíkur og þegar upp er staðið hefur hann í raun ekkert með tölvur og netsamband að gera. Það er okkar innri maður sem er að stjórna því hvernig okkur líður hverju sinni og eiginlega hvernig við vinnum úr ólíkum kringumstæðum og látum hluti, lifandi og dauða, fara mismunandi í okkur og með okkur.

Páskarnir er sá tími sem við horfum örugglega til með margvíslegum hætti. Í biblíunni og google eru páskarnir í senn sorgar- og gleðihátið síðustu kvöldmáltíðar Jesú með lærisveinunum, krossfestingar hans og upprisu. Í minningu okkar kemur fram skíðahátíð með marvíslegum hætti, en þó fyrst og fremst að nýta hvern einasta dag fram á Dal sem bezt, alveg fram að sólsetri. Í dag hafa páskarnir í heimahögunum breyst í tónlistarhátíð með miklum veizluhöldum. Má með sanni segja að þrátt fyrir breytt veðurfar og ótíð til fjalla, þá hafi bærinn okkar ekki lagst í neina lognmollu, heldur svarað breyttum tíðaranda með "dunder och brak"! Samnefnarinn gegnum allar hefðir og þjóðfélagsbreytingar er samt alltaf heimahaginn og fjölskyldan okkar og vinir, sem ýmist eru þar eða ekki.

Uppruna okkar fær enginn breytt, ekki einu sinni tímans tönn, Það erum við sjálf sem ákveðum og tökum afstöðu hverju sinni, hvernig við vinnum úr þessum staðreyndum og hvernig við bregðumst við þessum breytingum. Páskarnir voru nokkurskonar endapunktur vetrarins og segja má að tónlistarhátið nútímans sé nokkur konar kveðjuhátið. Þeir sem ennþá fara á skíði setja þau í geymslu og undirbúa sig undir að fagna vorinu. Meira að segja hér á suðvesturlandinu má skynja vorangan í lofti með hækkandi hitastigi, dropa dettandi af snjóbráðnun á þakinu og syngjandi fugla út í trjágreinunum. Allir þessir litlu hlutir telja; telja veturinn niður, vorið upp og kjarkinn inn í okkur.

Kæru skólasystkin. Með þessum hugleiðingum vil ég fá okkur til að gleyma þeirri ótíð sem hefur haldið okkur og landinu í gíslíngu í vetur og kalla frekar fram hlýjar hugsanir sem fylgja páskunum og tilhlökkun eftir þeim verkum sem fylgja því að vorið sé að bresta á. Orðum mínum til staðfestingar í dag vitna ég í kvæðið "Vorvindur" eftir Ingimar Erl. Sigurðsson:

Vindurinn þeysir á villtum hestum
og vegurinn titrar af þrá.
Von er á langþráðum gleðigestum
sem grashörpu-strengina slá.

Vindurinn flytur í fangi breiðu
þær fannir sem þrjóskuðust við,
Von er á sólskini og sumri heiðu
og söngfuglsins blaðgræna klið.

Vindurinn þeysir veginn tilbaka
og vorfræjum sáir í spor.
Von er á hljóm milli hófataka
er himinninn syngur um vor.

Kæru skólasystkin!

Já - veturkonungurinn lætur aldeilis ekki hæðast að sér í dag; sendir hverja lægðina á fætur annarri yfir okkur og allt í kring svo landið er að drukkna í vatni eða snjó. En er þetta eitthvað öðruvísi en þegar við áttum öll heima á Ísafirði? Ég man mjög vel eftir hvernig hvein í fjöllunum, hvernig vatnselgurinn kom niður frá klettunum, milli húsa og út í sjó - tók einu sinni með sér heilan bílskúr inn á Strítu. Og mikill var snjórinn sem lagði heilu húsin í kaf, svo ekki sé talað um hvernig bílarnir í götunum hurfu einn af öðrum svo upp úr stóð aðeins útvarpsstöngin. Þar sem þetta var á þeim tíma talið eðlilegt, var ekki nein sérstök umræða um þetta fólks í milli eða í fréttamiðlunum. Það var eðlilega meira fréttnæmt ef óhöpp urðu, eins og sjóslysin og síðar snjóflóðin.

Sem betur fer hefur okkur tekist vel upp í að tryggja öryggi sjómanna og báta með margvíslegum og markvissum hætti svo orð hefur verið haft á í skýrslum hin síðari ár. Erfiðara hefur reynst að koma böndum á eðli náttúrunnar, en viðbrögð við henni hafa frekar byggst á mynstri veðurs og mögulegum afleiðingum í ljósi fyrirliggjandi landslags. Ekki hefur verið hlustað á þekkingu eða reynslu heimafólks, þar sem slíkar upplýsingar kallast óábyrgar sögusagnir. Í forvarnarskyni hefur verið farið út í miklar breytingar á vegum og landslagi sem setur mikinn og "öðruvísi" svip á umhverfið en áður. Það að hunsa fyrirliggjandi þekkingu mannsins hefur nú sannað sig æ ofan í æ þegar nýir vegir lokast í fyrstu snjóum, snjóflóðin koma ekki á varnargarðana heldur fara framhjá þeim og hýbýli neðan við garðana fara á flot þegar búið er að breyta hefðbundnum farvegi vatns og stefna honum í aðra leið sem átti að vera örugg "samkvæmt öllum útreikningum"! Hvort sem umhverfið heitir Landeyjarhöfn, Þröskuldar eða Eyrarfjall, þá gilda sömu náttúruöfl á öllum þessum stöðum og þeim verður ekki breytt með pennastrikum á teikniborði. Á sama tíma og verið er að rústa mjög svo fallegri ásjónu Eyrarfjallsins vegna "nauðsynlegs" umhverfisöryggis, sem mér vitanlega hefur aldrei ollið skaða, svelta bæjarbúar af peningaskorti í ómokuðum götum, samdrætti í heilbrigðisþjónustu og nauðsynlegum atvinnumöguleikum. 

Þegar við göngum gegnum bæinn okkar, fyllist maður lotningu yfir því hversu vel hefur tekist til við endurnýjun gamalla húsa og fegrun lóða kringum þau; einnig hversu vel hefur tekist til við endurnýjun og uppbyggingu nýrra fyrirtækja. En einhvern veginn finnst mér þetta alfarið vera vegna einkaframkvæmda og ekki að bæjaryfirvöld standi heilshugar að eða á bak við þessa þróun. Er mögulegt að við séum bara að "fegra" bæinn fyrir augu aðkomumannsins þannig að framhliðin sé ólýsanlega falleg en á bak við séu raunverulegu vandræðin sem bara bæjarbúar fá að upplifa og líða fyrir. Ég vil ítreka að þetta eru nú bara hugleiðingar úr fjarska sem ekki eru byggðar á staðföstum tölum, heldur meira upprifjun á fyrri tíma sem borinn er saman við daginn í dag. Þrátt fyrir þetta "ástand" er alltaf jafn notalegt að koma heim, því þrátt fyrir öll veður og landslagsbreytingar er þar fólkið okkar sem við unnum og í gegnum það tengjumst við aftur fortíðinni sem við viljum muna eftir og minnast saman sem skemmtilegri og auðveldari á allan hátt miðað við í dag. Þrátt fyrir erfiðar kringumstæður, þá birtir oftast upp um síðir og sérstaklega á Eyrinni okkar þegar sólin brýst yfir fjallatoppana og hitastigið hækkar á milli fjallanna okkar.

Kæru skólasystkin. Ég vona að þögn sú sem ríkt hefur eftir síðasta Sólarkaffi sé ekki merki um að þið hafið lagt árar í bát. Ég bíð ennþá spenntur eftir að sjá einhverjar myndir af okkur fagna sólinni sem alltaf kemur aftur upp á sama stað og síðast, þrátt fyrir landslagsteikningar og umhverfisbreytingar. Ég hef skorað á sjálfan mig í kjölfar þessara hugleiðinga að auglýsa eftir og einnig sjálfur grafa upp gamlar myndir frá 1954 til 1974 eða þann tíma sem ég tel að við munum best eftir og bera saman við myndir í dag til að hvort tímans tönn hefur unnið meira á umhverfinu eða okkur. Máli mínu til stuðnings vitna ég í dag í kvæðið "Köld er nú tíð" eftir Friðrik Friðiksson.

Köld er nú tíð,
kólgandi stormur sér leikur um jörð,
hamast nú hríð,
hylja hér skaflarnir leiti og börð.
Vetrar und fönnum
vormagnið samt er í önnum.

Svo kemur tíð
sólin er ísana leysir af grund,
vorfrjóvgan blíð
vinna mun sigur á hamingjustund,
grundir þá gróa,
grængresi og blóm þekja móa.

Hræðast ei ber
harmanna tíðir og særandi þraut,
veturinn fer,
vorið mun færa þér hamingju í skaut.
Dafnar í harmi
dáð þér og kraftur í barmi.

Bið því og bíð,
brosandi gæfan mun vaxa úr neyð,
föðurhönd blíð
fjötrana sprengir og ryður þér leið,
veg gegnum vetur,
vorið að frói þér betur.

Kæru skólasystkin!

Ég byrjaði fyrsta pistil minn þessa árs með spurningunni: "Hvað boðar nýárs blessuð sól" og kom þá við bæði í erlendum sem hérlendum fréttum um vonsku mannsins sem virðist ekki taka neinn enda. Við erum daglega upplýst um "afrek" einna eða fleiri aðila sem eru að aflífa einstaklinga og hópa fólks með grimmilegum hætti án þess að við fáum rönd við reist. Börn okkar voru látin læra nöfn þeirra "merku" manna sem hófu og stóðu að heimsstyrjöldunum. Ég ætla rétt að vona að barnabörnin okkar verði ekki upplýst og látin læra um þann sora sem er í gangi í dag - ekki ef við látum okkur það skipta. Þá kemur náttúrulega upp sú spurning: "af hverju á ég að vera að skipta mér af þessu"? Hér finnst mér nýja auglýsingaslagorðið "ekki gera ekki neitt" passa vel inn í. Þó svo að við í smæð okkar náum ekki framgangi í heimsbyggðinni, þá getum við alltaf og eigum að taka afstöðu heima hjá okkur, inn á vinnustað okkar og í nánasta umhverfi.

Ég höfðaði líka til sólarinnar í upphafi því við þekkjum hana af birtu og yl sem hún veitir; ekki aðeins í verki, heldur einnig þegar við hugsum til hennar. Þess vegna er hún notuð sem árlegt slagorð þegar við komum saman til að kætast og rifja upp gömul kynni og minningar frá fyrri tíð. Þegar betur er að gáð, þá er hún sem slík hvergi á dagskrá samkomunnar, heldur eigum við að minnast hennar með lotningu þegar við stingum upp í okkur rjómapönnukökunni. Ég held að enginn okkar hafi hugleitt hvað ást okkar til sólarinnar á Ísafirði er í raun sterk, því ekki eru allir eru sammála um að ísköld rjómapönnukaka með ískaldri sultu geti framkallað hlýju. Ég held að galdurinn með pönnukökunnni liggi í því að framkalla í okkur kuldahroll sem næst ekki úr fyrr en eftir við erum búin að knúsa hvert annað margsinnis og þá má segja að markmiðinu sé náð.

Allavega markar sólin tímamót með birtu og yl bæði inn í huga okkar og hjörtu sérstaklega þegar veðrið er búið að vera þannig að við "erum að gefast upp" á því. Þetta er í raun stórmerkilegt hvað sumir hlutir gera snúist "á móti okkur"; fréttirnar inni og veðrið úti. En fyrir þá sem ekki hafa áttað sig á því, þá er hægt að slökkva á hvoru tveggja og hreinlega "kósa sig" í hlutum eða umhverfi sem framkallar betri líðan. Við setjum fjölskylduna í fyrsta sæti og síðan ýmis efni sem dreifa huganum frá ytri kringumstæðum. Allavega þarf að ljúka Þorrablótunum áður en kemur að því að ná líkamanum í rétt eða betra ástand fyrir páska og vorverk. Í stað þess að hlaupa í ræktina í gamla daga, þá náðum við okkur á strik með reglulegri skíðaiðkun. Í dag er einhvern veginn aldrei nógu gott veður eða aðstæður til að stunda slíkt ekki til staðar, heldur þarf undirbúningurinn að gerast með ákveðnum hætti og á réttum tíma í ræktinni. Ef árangurinn verður ekki sem skildi, þá hefur próteinblandan verið röng, þannig að þegar veðrið kemur til móts við okkur, þá snýst hugurinn á móti svo ekkert verður af skíðaferðinni.

Er þetta aldurinn eða er þetta hugurinn sem getur leikið okkur svona grátt. Þetta er örugglega sitt lítið af hverju. "Við að vestan" höfum nú ekki verið þekkt fyrir að "sitja á rassinum". Við höfum orðið að hreyfa okkur til að lifa af. En öllu má ofgera eins og við eigum vanda til bæði í svokölluðu ofáti og ofhreyfingu. Ég man þann tíma þegar enginn mátti missa af graut eftir aðalmatinn sem og morgunkaffi, síðdegiskaffi og kvöldkaffi. Ég spyr mig ennþá hvernig þetta var hægt, bæði tímanlega séð og orkulega. Kannski hefur vinnan okkar breyst frá því að við brenndum öllu sem uppí okkur fór til þess að það hleðst bara utan á okkur í dag. Þetta hlítur að vera líkamleg "umbreyting" og ekki bara breytt vinnubrögð. Til að bregðast við aukakílóunum flúðum við af fjöllum eins og rollur í rétt og fórum að leggja stund á tæknivædda líkamsrækt. Niðurstaðan er nú að skila sé hægt og bítandi með ótímabærri slitgigt.

Kæru skólasystkin! Er nú ekki komið að stund endurskoðunar á lífsins gangi og nauðsynjum. Eitt er víst - það verður ekki aftur snúið! Hvernig ætlum við þá frá og með núna að forgangsraða tímanum okkar og fara með líkamann okkar? Orðum mínum til stuðnings ætla ég að vitna í kvæði Jóns Helgasonar, "Að morgni"!

Við hliðið mitt ég heimabúinn stend,
á himni ljómar dagsins gullna rönd;
sú gjöf mér væri gleðilegust send
að góður vinnudagur færi í hönd.

Ég aftanskinið óttasleginn lít
ef ekki dagsins próf ég staðizt get,
að mjakazt hafi ennþá út um fet
þess akurlendis jaðar sem ég brýt.

Með straumsins hraða nálgast æ sinn ós
hið eina líf sem mér er tryggt og víst,
ég aldrei veit er áfram hnöttur snýst
hvort oftar skal ég sjá hið glaða ljós.

Og þegar liggja laus við festarklett
þau landtog sem mér héldu fyrr við strönd,
en sortinn hinzti sígur yfir lönd,
þá sveimar hugur um minn gamla blett.

Þá sé ég hann er hryggilega smár,
því hörku brast mig oft að starfa nóg.
Of seint! Of seint! Um heimsins eilíf ár
ég aldrei framar legg þar hönd á plóg.

Kæru skólasystkin!

Ég efa ekki að öll höfum við strengt einhvers konar áramótaheit í þá veru að laga eitthvað sem miður hefur farið eða fara mætti betur. Með 60 ár að baki er ekki seinna vænna en að taka til höndunum. Ef hins vegar ekkert er að hjá okkur, mætti fara að segja öðrum til, eins hokin við erum af þekkingu og reynslu. Já - mér finnst að við ættum að hætta þessu væli, það er komið nóg af þessu og það smitar út frá sér. Fréttablaðinu er stungið inn um póstlúguna hjá mér á kvöldin og um nætur, þannig að það er alltaf til staðar á morgnana. Á hverri einustu forsíðu hafa verið risafyrirsagnir og myndir um niðurbrotna einstaklinga eftir margra ára einelti og vanlíðan og hina sem leika sér að því að festa sprengjubelti og gemsa utan um konur og ungar stúlkur og sprengja þær svo í loft upp inn á markaði eða inn í verslunarbyggingu til að valda sem flestum skaða. Svo má núorðið ekkert segja sem skyggir á svona ástand eða uppákomu, því við eigum að fá að hugleiða með lotiningu gjörðir einstaklinganna til að skilja hvernig þeir vilja tjá huga sinn í verki. Mér finns þetta allavega ógeðslega ljótt og ég hlýt að mega segja það upphátt - til þess að allavega einhver byrji að tjá sig.

Hverju lofaði ég þá - fyrst ég byrja svona harkalegur í upphafi árs?. Ég lofaði auðvitað því, að ekki bara þegja eins og þetta kæmi mér ekki við. Ég lofaði því að tala með jákvæðni í stað neikvæðni, með uppbyggingu í stað niðurrifs og með hrósi þar sem það á við. Þó svo ég nái ekki til alheimsins, þá næ ég til nánasta umhverfis míns og okkar. Ég er sannfærður um að í sameiningu náum við að umbreyta heiminum þó ekki sé nema eitt hjarta í einu. Ég tel að með framkomu okkar, orðum eða gerðum, þá náum við að smita út frá okkur hugrekki sem margir þurfa á að halda í dag eins og t.d. Katý heitin gerði forðum. Ég bið okkur allavega, að ekki verða samdauna fjölmiðlunum á því að endalaust draga fram og mata okkur á öllu því ljótasta og ömurlegasta sem þeir telja svo áhugavert á hverjum degi.

Þið spyrjið ykkur örugglega hvernig þið náið til annarra en þeirra sem þið hittið dags daglega. Það hafa margir brosað í kampinn þegar einhver hefur talað um "hið neðra" eða "viti" og notað til þess mörg önnur orð. En það má með sanni segja að svokallaðir "netheimar" séu í raun þesi staður í dag. Má þá ekki segja að þar sem við erum með þessa heimasíðu okkar, að við tengjumst netheimum í ákveðnum skilningi? Eins og sagt hefur verið gegnum tíðina að til séu bæði góð öfl og vond, þá tel ég og vil að við séu góðu öflin í netheimum eða "the good guys"! Ég er þá ekki að meina að við eigum að fara að skrifhöggvast á við einhvern, heldur koma fram með góðri og traustri fyrirmynd. Það má vera að það sé auðveldara að skrifa svona á blað heldur en segja það upphátt, því það truflar enginn á meðan, með mótmælum eða útúrsnúningi. Það er að vissu leiti rétt, en málið er að það kemst ekkert á blað nema fara fyrst gegnum hugann. Þess vegna er það hugur okkar sem þarf að vera rétt stilltur hverju sinni, en læknisfræðilega séð gerist það með hjartanu.

Kæru skólasystkin. Einhver ykkar hugsa með sér að nú sé ég að taka of djúpt með árinni - en það er meiningin, því annars hef ég ekki vakið okkur til umhugsunar. Ég verð því mjög hissa ef enginn vill leggja þessum málstoð mínum/okkar orð í belg með því að tjá sig frekar. Þetta er pínulítið "flash-back" til þess tíma þegar við byrjuðum að eiga orðaskipti með/á síðunni okkar sem er nú á 5 aldursári. Okkur fanns þá mjög erfitt að segja eitt og jafnvel erfitt að segja ekki neitt; - en vilji maður leggja orð í belg, þá er bara að láta sig hafa það. Ég hvet ykkur nú til þess að hugleiða vel það sem hér stendur, því sameinuð stöndum við, en sundruð föllum við - en það skal aldrei verða sagt um okkur 1954 púkana. Orðum mínum til stuðnings valdi ég kvæði Matthíasar Jochumssonar, "Hvað boðar nýárs blessuð sól?", þar sem titillinn og ekki síður textinn á að tala sérstaklega til okkar allra núna:

Hvað boðar nýárs blessuð sól?
Hún boðar náttúrunnar jól,
hún flytur líf og líknarráð,
hún ljómar heit af Drottins náð.

Sem Guðs son forðum gekk um kring,
hún gengur ársins fagra hring
og leggur smyrsl á lífsins sár
og læknar mein og þerrar tár.

Ó, sjá þú drottins björtu braut,
þú barn, sem kvíðir vetrarþraut,
í sannleik hvar sem sólin skín
er sjálfur Guð að leita þín.

Því hræðst þú ei, þótt hér sé kalt
og heimsins yndi stutt og valt,
og allt þitt ráð sem hverfult hjól,
í hendi Guðs er jörð og sól.

Hann heyrir stormsins hörpuslátt,
hann heyrir barnsins andardrátt,
hann heyrir sínum himni frá
hvert hjartaslag þitt jörðu á.

Í hendi Guðs er hver ein tíð,
í hendi Guðs er allt vort stríð,
hið minnsta happ, hið mesta fár,
hið milda djúp, hið litla tár.

Í almáttugri hendi hans
er hagur þessa kalda lands,
vor vagga, braut, vor byggð og gröf,
þótt búm við hin ystu höf.

Kæru skólasystkin!

Fyrirsagnir fjölmiðla eru einróma um að í dag sé 1. sunnudagur í aðventu og jólin því að nálgast. Á Wikipediu stendur að "aðventa í Kristni sé fjórir síðustu sunnudagarnir fyrir jóladag - og ef jóladag ber upp á sunnudegi, þá teljist hann til þess fjórða". Jólahátíðinni fylgir nú orðið mikill undirbúningur til þess að gleðja aðra og sjálfan sig, en upphafleg ætlunin var að minnast fæðingu frelsarans. Í fyrstu var það gert með hátíðarmat og drykk, en síðar bættust við gjafir og kveðjur með margvíslegum hætti. Hver kannast ekki við þá erfiðleika að "orða sig rétt", þegar verið er að velta fyrir sér textanum í jólakortið eða í rafmiðlana eins og nú tíðkast meir og meir. Það sem vefst meira fyrir mér er eiginlega: hvenær má fyrst byrja að segja "gleðileg jól" og síðan hvað lengi eftir jólin, en í síðara skiptið grípa margir til þess að segja "gleðilega hátíð eða "gleðilega rest"!

Þegar litið er til ársins í heild eru jólin örugglega tími mestra tilfinninga hjá öllum aldurshópum nema kannski yngsta og elsta. Þetta er tími sem allir vilja vera saman, þar sem liðinn stund eða tímar eru rifjaðir upp og því mikið af minningum sem hrannast fram. Þetta er líka tími sem bæði hristir upp í og einnig sameinar fjölskyldu og ættarbönd .......... og ekki veitir af í dag! Jólin eru líka tími til að minnast og minna á hluti, bæði góða og ekki góða, sem þó sumir ýta til áramótanna til að geta byrjað nýja árið með "hreinum huga" eða "hreinu borði"!

Eins og ég hef keppt að í gegnum árin með umræðuna á síðunni okkar er að "þjappa okkur saman" eins og 1954 fjölskyldu. Ég tel að þó við séum ekki endalaust að tala saman, þá muni mikið um allar góðar hugsanir - bæði hljóðar sem upphátt - sem beinast til okkar hvar sem við erum stödd. Ég gleymi ekki ennþá (vonandi þó á elliheimilinu) einu atviki í vinnunni - sem ég kalla "að ég varð fyrir" á Þorláksmessu fyrir mörgum árum. Það var búið að vera mikið at um haustið í að stytta biðlistana eftir gerviliða aðgerðum og jólin að detta á með mikilli tilhlökkun. Þegar ég er að hlaupa út úr dyrunum til að ná aðeins í búðir í lok dagsins. þá vindur starfsmaður sé að mér og segir mjög reiðilega: "ég vona að þú eigir ömurleg jól"! Ég vissi á þessu augnabliki ekki réttasta svarið eða hvort ég ætti ekki að svara heldur gera eitthvað; ég náði svo ekki að gera eða segja neitt, því hann hljóp á dyr og út. Það einkennilega (eða kannski ekki einkennilegt) var að þetta truflaði mig við jólainnkaupin og um öll jólin - það varð einhvern veginn allt öfugsnúið og óskemmtilegt. Eftir helgina fór ég beint til hans, tók utan um hann og þakkaði honum fyrir að vera frábær. Hans fyrstu viðbrögð voru, hvort hann hefði sent mér eða gefið mér eitthvað "í misgripum", m.ö.o. þá mundi hann greinilega ekki eftir því sem hann hafði hrópað til mín á Þorláksmessu. Þó ég viti ennþá ekki hvers vegna þessi orð voru sögð og gerandinn ennþá síður, þá meiddu þú ótrúlega mikið og ótrúlega lengi eftir á.

Allar götur síðan hef ég borið mikla virðingu fyrir þeim sem fann upp á þeim sið að segja óspart þessi tvö einföldu orð "gleðileg jól" á þessum tímamótum. Til viðbótar þessum orðum hafa menn komið með og bætt við margvíslegum þökkum fyrir samverustundir eða gjafir á líðandi ári sem og óskir um að það næsta verði gott og helzt ennþá betra en það gamla. Þannig tel ég miklu máli skipta hvernig við tjáum okkur við hvert annað og aðra, því eins og biblíutextinn segir "er orðið okkar beittara hverju tvíeggjuðu sverði". 

Kæru skólasystkin! Ég óska ykkur og fjölskyldum ykkar gleðilegra jóla og hátíðar með miklu þakklæti fyrir allt ykkar framlag á árinu sem er að líða. Ég bið ykkur Guðs blessunar og varðveizlu bæði nú og á komandi ári með ósk um að við getum áfram notið tengsla og samvista hér á síðunni sem og á komandi hittingum. Orðum mínum til stuðnings ætla ég að vitna í ljóð Steingerðar Guðmundsdóttur, "Á aðventu".

Í skammdegismyrkri
þá skuggar lengjast
er skinið frá birtunni næst
ber við himininn hæst.

Hans fótatak nálgast
þú finnur blæinn
af Frelsarans helgiró -
hann veitir þér vansælum fró.

Við dyrastaf hljóður
hann dvelur - og sjá
þá dagar í myrkum rann
hann erindi á við hvern mann.

Þinn hugur kyrrist
þitt hjarta skynjar
að hógværðin býr honum stað
þar sest hann sjálfur að.

Og jólin verða
í vitund þinni
að vermandi kærleiks yl
sem berðu bölheima til.